Πρόγραμμα PERFORMERS – Ένα Ευρωπαϊκό Δίκτυο για το Κοινωνιόδραμα
Πρόγραμμα PERFORMERS – Ένα Ευρωπαϊκό Δίκτυο για το Κοινωνιόδραμα
Judith Teszáry – Kata Horváth – Erika Molnár
Το τελευταίο διάστημα κατά τη διάρκεια της ενασχόλησής μου με τον πληθυσμό που ονομάζουμε «νεολαία σε κίνδυνο» έρχομαι αντιμέτωπη με καταστάσεις και προβλήματα τα οποία κατ’ επανάληψη νιώθω ότι δεν μπορώ να επιλύσω. Συνάδελφοί μου και άλλα άτομα που εργάζονται στο πεδίο αναφέρουν αντίστοιχες εμπειρίες όπου αισθάνονται «παράλυτοι» και αβοήθητοι χωρίς επαρκείς πηγές και κίνητρα. Βασικά, τι είδους αξιοπιστία μπορούμε να παρέχουμε στους νέους/ες για το μέλλον; Ποια θα ήταν η θέση τους μέσα στην κοινωνία; Ποιον και τι θα έπρεπε να εμπιστεύονται; Εμείς, ως επαγγελματίες «βοηθοί» τι θα έπρεπε να εμπιστευόμαστε; Τους προστατεύουμε ή αντίστροφα, η κοινωνία θα έπρεπε να προστετεύεται από αυτούς τους νέους; Αυτά τα ερωτήματα διατυπώνονται διαρκώς από επαγγελματίες που δουλεύουν με κοινωνικά υποβαθμισμένες/περιθωριοποιημένες ομάδες νέων, πρόσφυγες, μετανάστες, ρομά στην Ευρώπη. Αυτές είναι οι ερωτήσεις που διαμορφώνουν επίσης τη βάση της ενασχόλησής μας με το κοινωνιόδραμα στο πρόγραμμα PERFORMERS.
Τον Νοέμβρη του 2016 επαγγελματίες στον τομέα της νεολαίας και εκπαιδευτές ψυχοδράματος από τέσσερις διαφορετικές χώρες συναντήθηκαν στη Βουδαπέστη. Αυτή η συνάντηση αποτέλεσε την έναρξη ενός 15μηνου προγράμματος που διασυνδέει επαγγελματίες στο κοινωνιόδραμα, Κέντρα Εκπαίδευσης στο Ψυχόδραμα και οργανισμούς που δραστηριοποιούνται με κοινωνικά ευπαθείς ομάδες νέων από διαφορετικές χώρες με σκοπό τη διάδοση του κοινωνιοδράματος και των μεθόδων του και την εφαρμογή του στο εθνικό σύστημα εκπαίδευσης στο Ψυχόδραμα και ειδικότερα στην εκπαίδευση επαγγελματιών στον τομέα της νεολαίας.
Το πρόγραμμα υλοποιείται στο πλαίσιο του Erasmus+ Strategic Partnership in Vocational Education and Training (VET). Αυτό το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επικεντρώνεται στην κοινωνική ένταξη των περιθωριοποιημένων ομάδων νέων (παραβάτες, πρόσφυγες, μετανάστες και ρομά) και υποστηρίζει προγράμματα που προωθούν την ανάπτυξη, ανταλλαγή και εφαρμογή καινοτόμων μεθόδων κοινωνικής ένταξης.
Η Judith Teszáry, από κοινού με την Kata Horváth από τον ουγγρικό Σύλλογο Ψυχοδράματος ξεκίνησαν το σχεδιασμό του προγράμματος το 2015. Μετά την ενημέρωση αναφορικά με τον προγραμματισμό, τη διαχείριση και το σχεδιασμό, οι πιθανοί εταίροι από την Ευρώπη προσκλήθηκαν μέσω του Δικτύου της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Εκπαιδευτικών Οργανισμών Ψυχοδράματος (FEPTO) σε συμμετοχή. Αφενώς ήρθαμε σε επαφή με Οργανισμούς Ψυχοδράματος που έχουν ισχυρή εξειδίκευση στο κοινωνιόδραμα και με αυτούς που εξέφρασαν την ανάγκη να ισχυροποιήσουν τη θέση του κοινωνιοδράματος στην εκπαίδευση στο Ψυχόδραμα, σε τοπικό επίπεδο. Αφετέρου, ζητήσαμε από τα Κέντρα Ψυχοδράματος να ξεκινησουν τη διαδικασία τοπικών συνεργασιών με οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στον τομέα της νεολαίας και εργάζονται στο πεδίο των κοινωνικά αποκλεισμένων νέων και να επιλέξουν αυτόν με τον οποίο προτίθενται να συνεργαστούν στο πλαίσιο ενός διεθνούς προγράμματος για το Κοινωνιόδραμα.
Τελικά, 8 οργανισμοί από 4 χώρες συμμετέχουν στο πρόγραμμα PERFORMERS:
Για την Ουγγαρία:
- Hungarian Psychodrama Association (MPE), Συντονιστές Προγράμματος οι: Kata Horváth και Ági Blaskó- Budapest Detention Centre (EMMIBP), ως εταίρος που δραστηριοποιείται στον τομέα της παραβατικότητας ανηλίκων (Eszter Pados)
Για τη Σουηδία:
- Swedish Association of Psychodramatists (SPF), ως επικεφαλής του προγράμματος (Judith Teszáry)
- The Huddingegymnasiet, σουηδικό λύκειο που εργάζεται με νεοαφιχθείς νέους προσφυγες (Mariolina Werner)
Για την Πορτογαλία:
- Portuguese Society of Psychodrama (SPP), ως ένας οργανισμός που ήδη διαθέτει εκπαίδευση στο κοινωνιόδραμα (Margarida Belchior)
- NOS Association, ως εταίρος που δραστηριοποιείται με περιθωριοποιημένους νέους σε μια υποβαθμισμένη γειτονιά της Λισαβόνας
Για την Ελλάδα:
- Κέντρο Μελέτης και Εφαρμογής του Ψυχοδράματος (Θεσσαλονίκη), οργανισμός ψυχοδράματος στην Ελλάδα (Σοφία Συμεωνίδου), ανεπίσημα ως εταίρος
- ΑΡΣΙΣ, ελληνική ΜΚΟ που δραστηριοποιείται στις πλέον ευάλωτες κοινωνικές συνθήκες που αντιμετωπίζουν νέοι, όπως για παράδειγμα σε καταυλισμούς προσφύγων (Καλυψώ Τόττη)
Ο ούγγρικος Σύλλογος Ψυχοδράματος, ως επικεφαλής του εταιρικού σχήματος συντονίζει το πρόγραμμα με μια ομάδα 11 τοπικών συνεργατών. Την επιστημονική ευθύνη του προγράμματος αναλαμβάνει η Judith Teszáry, εκπρόσωπος της σουηδικής οργάνωσης. Κάθε συμμετέχων φορέας διαθέτει για τις ανάγκες του προγράμματος δικό του προσωπικό. Στο σύνολό τους, 42 επαγγελματίες από το χώρο του ψυχοδράματος και του τομέα νεολαίας εργάζονται από κοινού με στόχο την επίβλεψη του κοινωνιοδράματος και της μεθοδολογίας εκπαίδευσης και στοχεύουν σε πέντε θέματα, τα οποία ορίστηκαν στην προαναφερθείσα συνάντηση στη Βουδαπέστη.
|
No
|
TOPIC
|
Aspects
|
Questions
|
Related concepts
|
|
1.
|
ΟΡΑΜΑ
|
Η οπτική των νέων
|
Πώς οικοδομώ το μέλλον μου;
Που θέλω να πάω;
Ποια είναι τα κίνητρά μου;
|
Φανταστικά
μέλλοντα
Σχέδιο ζωής
Κίνητρο
|
|
Η οπτική των «επαγγελματιών» βοηθών
|
Τι να παρουσιάσω ως ρεαλιστικό και εφικτό θετικό αποτέλεσμα;
Πώς να εμπνεύσω; Πώς να κινητοποιήσω;
Εγώ, προσωπικά, έχω κάποιο όραμα για αυτούς/ες; (νέους/ νέες);
|
Έμπνευση
Κίνητρο
Προσαρμογή στην πραγματικότητα
|
|
2.
|
«ΑΝΗΚΕΙΝ»
|
Η οπτική των νέων
|
Ποια είναι / θα μπορούσε να είναι η θέση μου στην κοινωνία;
Με ποιον σχετίζομαι; Πώς σχετίζομαι με τους άλλους;
Πώς να γίνω μέλος της κοινωνίας;
Σε ποια ομάδα/κοινότητα ανήκω;
|
Το να «είμαι κάποιος»
Χωρίς ρίζες και τοπικά δίκτυα
Το σύστημα και εμείς
|
|
|
Η οπτική των «επαγγελματιών» βοηθών
|
|
Συμμετοχή/ εμπλοκή
|
|
3.
|
ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ/ ΕΛΛΕΙΨΗ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ
|
Η οπτική των νέων
|
Ποιον μπορώ να εμπιστευτώ; Τους άλλους νέους; Τους ενήλικες (επαγγελματίες «βοηθούς»); Το σύστημα;
Πώς ξέρω ότι έχουν καλή πρόθεση;
Πώς να χτίσω μια σχέση εμπιστοσύνης;
Πώς να απαλλαγώ από την συσσωρευμένη έλλειψη εμπιστοσύνης;
|
Το σύστημα και εγώ
|
|
Η οπτική των «επαγγελματιών» βοηθών
|
Εμπιστεύομαι το σύστημα που εκπροσωπώ;
|
Το σύστημα και εγώ
|
|
4.
|
ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
|
Η οπτική των «επαγγελματιών» βοηθών
|
Ποιος με υποστηρίζει στη δουλειά μου; Ποιος κατανοεί τις δυσκολίες που αντιμετωπίζω;
|
Επίβλεψη
Πρόληψη τουburnout
Επαγγελματίες «βοηθοί» στην κόλαση
|
|
Η οπτική των νέων
|
|
|
|
5.
|
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
|
Η οπτική των «επαγγελματιών» βοηθών
|
Ποιον προσπαθώ να προστατέψω; Τους νέους/ες /τη χώρα μου /την κοινωνία /τον εαυτό μου;
|
Σταματώντας τον (επανα) τραυματισμό
|
|
Η οπτική των νέων
|
Είμαι ασφαλής;
Κινδυνεύω;
|
|
Το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο βάσει μιας δομής σε επανάληψη όπου εκπαιδεύσεις σε διεθνές επίπεδο ακολουθούνται από εκπαιδεύσεις σε τοπικό επίπεδο. Οι τρεις πενθήμερες εκπαιδεύσεις σε διεθνές επίπεδο θα πραγματοποιηθούν στη Λισαβόνα (Ιανουάριος 2017), τη Θεσσαλονίκη (Μάιος 2017) και τη Βουδαπέστη (Σεπτέμβρης 2017). Αυτές οι εκπαιδεύσεις όπως και οι τοπικές βασίζονται στις πέντε θεματικές. Σε τοπικό επίπεδο οι παρεμβάσεις κοινωνιοδραματος θα οργανωθούν για επαγγελματίες στον τομέα της νεολαίας των οργανώσεων που συμμετέχουν στο εταιρικό σχήμα, για την ομάδα στόχου της νεολαίας των οργανώσεων αυτών και για τοπικούς ψυχοδραματιστές που ενδιαφέρονται για το κοινωνιόδραμα. Στο σύνολό τους θα πραγματοποιηθούν περίπου 30 παρεμβάσεις κοινωνιοδράματος κατά τη διάρκεια του 15μηνου προγράμματος στις τέσσερις χώρες όπου αυτό υλοποιείται.
Προκειμένου να παρακολουθούμε και να κατανοήσουμε τι συμβαίνει σε κάθε ένα από τα συγκεκριμένα πλαίσια και να διαμορφώσουμε μεθοδολογικούς άξονες και συμπεράσματα, αναπτύσσουμε μια κοινή μεθοδολογία καταγραφής, βασισμένη στη μέθοδο ανάλυσης του Peter Kellermann. Το «ημερολόγιο», όπως το αποκαλούμε, είναι ένα εργαλείο καταγραφής της διαδικασίας, το οποίο βοηθά τους «σκηνοθέτες» – συντονιστές κοινωνιοδράματος να περιγράψουν τη διαδικασία ακολουθώντας ερωτήματα σχετικά με το πλαίσιο της κοινωνιοδραματικής συνεδρίας, τη «δραματική διαδικασία» αυτή καθ΄αυτή (τεχνικές, λήψη αποφάσεων κτλ), σχετικά με την εξέλιξη της δυναμικής που αναπτύσσεται στις σχέσεις, κοινωνικά νοήματα και περιεχόμενα που αναδύονται.
Σύμφωνα με το σχέδιό μας, το πρόγραμμα PERFORMERS είναι η πρώτη φάση μιας πιο φιλόδοξης ανάληψης από πλευράς Οργανισμών Ψυχοδράματος της ανάπτυξης μιας βασικής ευρωπαϊκής εκπαίδευσης στο κοινωνιόδραμα και ενός προγράμματος σπουδών το οποίο θα μπορούσε να υιοθετείται από Κέντρα Εκπαίδευσης στο Ψυχόδραμα σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Στις επόμενες φάσεις σχεδιάζουμε να εμπλέξουμε στο πρόγραμμα Κέντρα Ψυχοδράματος άλλων χωρών που ενδιαφέρονται να ξανασκεφτούν τους ρόλους, τις δυνατότητες και τη μορφή του κοινωνιοδράματος στο πλαίσιο των σημερινών απαιτητικών κοινωνικών συνθηκών και να εφαρμόσουν το κοινωνιόδραμα ως ένα ξεχωριστό τομέα στο σύστημα εκπαίδευσής τους.
Επίσης, θα παρουσιάσουμε το πρόγραμμα με τη μορφή εργαστηρίου στο 12ο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Εκπαιδευτικών Οργανισμών Ψυχοδράματος στη Σουηδία (Ιούνης 2017) και στο 6ο Συνέδριο Κοινωνιοδράματος στη Βραζιλία (Αύγουστος 2017).
English